Hit The Guitars: Rickenbacker, Music Man & Paul Reed Smith

Hit The Guitars: Rickenbacker, Music Man & Paul Reed Smith

Naast de drie grote bekendste gitaarmerken zijn er nog ontzettend veel merken die wellicht iets minder bekend of minder populair zijn. Misschien omdat ze duurder zijn, misschien omdat ze meer geld aan innovatie dan aan marketing uitgeven, misschien omdat ze zich richten op maar een klein deel van de totale markt. Toch hebben veel van deze bedrijven en het merk waar ze voor staan vaak een fascinerende geschiedenis en maken ze fantastische gitaren. Een aantal van deze bedrijven verdienen daarom zeker meer aandacht.

Rickenbacker International Corporation
In Santa Ana, California staat het bedrijf dat zijn succes en naamsbekendheid voor 80% te danken heeft aan drie mannen. John Lennon, Paul McCartney en George Harrison. Het bedrijf Rickenbacker is in 1931 opgericht door Aldolph Rickenbacker en George D. Beauchamp en was de eerste producent van elektrisch gitaren van de wereld.     

De basis voor Rickenbacker werd in 1920 al gevormd door gitarist George D. Beauchamp. Rond deze tijd begon Los Angeles de entertainment hoofdstad van de wereld te worden en live muziek werd steeds belangrijker. George D. Beauchamp ging op zoek naar een manier om zijn akoestische gitaar uit te versterken. Een aantal uitvinders waren hier al mee bezig, maar de enige optie om geluid uit te versterken was destijds een megafoon. Op zoek naar iemand die een megafoon-gitaarversterker voor hem kon bouwen kwam Beauchamp bij John Dopyera uit. Na een aantal mislukt prototype megafoon versterkers begon Dopyera te experimenteren met metalen conussen. De zogenaamde resonatoren, plaatste hij in de klankkast van een gitaar om een harder volume te krijgen. Dit bleek zeer succesvol. In 1927 besloten John Dopyera en George D. Beauchamp het bedrijf National String Instruments Corporation op te richten. National produceerde naast resonatorgitaren ook ukeleles en mandolines. 

Beauchamp werd general manager, huurde mensen in, kocht gereedschap, apparatuur en een nieuw bedrijfspand vlakbij de gereedschapswinkel van Adolph Rickenbacker. Aangezien Rickenbacker de diepste dieptrekpers van de Amerikaanse west kust had werd hij leverancier van de metalen body’s die National voor de resonatorgitaren gebruikte. In 1928 kreeg Dopyera op veel vlakken een meningsverschil met Beauchamp en besloot National te verlaten. Hij startte hetzelfde jaar zijn eigen bedrijf Dobro Corporation. Dit bedrijf bestaat nog steeds en is in 1994 onderdeel geworden van Gibson. 

In 1930 werd men steeds meer bewust van het gebruik van elektriciteit, magnetische velden en de mogelijkheid die er ontstond voor het elektrisch uit versterken van gitaren.  Beauchamp ontwikkelde samen met Paul Barth een pick up, wat de metalen gitaarbody overbodig maakte. Houtwerker Harry Watson kwam bij National in dienst voor het ontwerp van een houten gitaar. Watson maakte een gitaar met een kleine ronde body en een lang hals. Dit type gitaar kreeg de bijnaam ‘Frying Pan’. Wat logisch is want het zag er ook echt uit als een bakpan.

Doordat Aldolph Rickenbacker veel ervaring had met elektrotechniek, werd hij door Beauchamp gevraagd om te helpen met het door ontwikkelen van de pickups. Met de komst van het electrische gitaarmodel werd de bedrijfsnaam tijdelijk veranderd naar Ro-Pat-In Corporation en kort erna Electro String. Rickenbacker werd president en Beauchamp financieel directeur. In 1931 werd de bedrijfsnaam gewijzigd naar Rickenbacker Electro Instruments. Dit was een bewuste keuze omdat de neef van Aldolph Rickenbacker, Eddie Rickenbacker een beroemde gevechtspiloot was tijdens de eerste wereldoorlog. Hierdoor was de naam Rickenbacker in Amerika al bekend voordat het een gitaarmerk werd. Adolph Rickenbacker overleed in 1976 op 89 jarige leeftijd. George Beauchamp overleed al jaren eerder in 1941 op 42 jarige leeftijd aan een hartaanval.

Pas in de jaren 60 werd Rickenbacker wereldwijd een bekend merk. De Rickenbacker gitaar werd een essentieel onderdeel van het geluid en de look van The Beatles. John Lennon kocht in 1960 in Hamburg een Rickenbacker 325 met Kaufmann vibrato. Hij gebruikte deze gitaar tijdens het beroemde optreden bij de Ed Sillivan Show in 1964. Lennon gebruikte de gitaar op alle albums van The Beatles. 

Rickenbacker maakt nog steeds verschillende series 6 snarige, 12 snarige gitaren en basgitaren. De 300 serie is de populairste serie. Deze gitaren hebben een hollow double-cutaway body en 2 single coil pickups. Verkrijgbaar in 6 en 12 snarige versie. Een opvallend model in 300 serie is de Rickenbacker 366-12. Dit is een 12 snarige gitaar met een metalen hendel waarmee je 6 snaren naar beneden kan trekken, zodat het een 6 snarige gitaar wordt. De 600 serie heeft  qua uiterlijk een iets ander ontwerp. Technisch is deze serie hetzelfde als de 300 serie, met uitzondering van het output signaal. De gain is hoger dan de 300 serie. De 700 serie zijn de akoestische gitaren van Rickenbacker. De 4000 serie zijn de basgitaren. Verder is er nog een vintage serie met onder andere de 350V63 Liverpool, een moderne versie van de gitaar die John Lennon gebruikte. Rickenbacker produceerde in het verleden ook een exacte kopie van de gitaar van John Lennon, de 325C58JG. Deze gitaren worden niet meer gemaakt en worden op e-bay nog verkocht voor omgerekend € 3000 tot € 4000. De nieuwprijs van een Rickenbacker begint rond de € 1950 voor een 620FG model en loopt op tot ongeveer € 3100 voor een 360/12 FG model. 

Rickenbacker zit in een aanzienlijke kleinere markt dan Fender of Gibson. In verhouding zijn er weinig professionele gitaristen die voor Rickenbacker kiezen, wat best opmerkelijk is. Zonder Rickenbacker zou de elektrische gitaar waarschijnlijk pas veel later het daglicht zien. Gibson, Fender en alle overige elektrisch gitaarmerken hebben veel aan Rickenbacker te danken.


Music Man
Met bedrijf met de meest saaie merknaam voor gitaren ooit. Music Man. Het klinkt als speelgoedinstrument van Fisher Price, maar niets is minder waar. Het bedrijf gevestigd in Fullerton, California (jup bij die andere gitaar gigant in de stad) is een divisie van Ernie Ball Corporation en maakt al sinds 1974 kwalitatief hoog staande gitaren.

De oorsprong van Music Man begon echter al in 1971. In dat jaar startte het bedrijf Tri-Sonix van Forrest White en Tom Walker. Beide oud medewerkers van Fender. Forrest White was fabrieksmanager en Tom Walker was salesmanager. Na de verkoop van Fender aan CBS hebben zowel White als Walker het bedrijf verlaten. Tom Walker benaderde Leo Fender voor financiële hulp bij de start van Tri-Sonix. Leo Fender had, met de verkoop van Fender aan CBS in 1965, een concurrentiebeding van 10 jaar getekend en is hierdoor 10 jaar lang stille vennoot geweest. Het concurrentiebeding was een voorwaarde van CBS en Leo Fender tekende deze, omdat hem door artsen was verteld dat hij ernstig ziek was en niet lang meer zou leven. Later in een second opinion door artsen bleek dit niet het geval te zijn.  In 1974 kon hij zich als financiële partner langzaam met Tri-Sonix bemoeien. Eén van de eerste dingen die hij deed was de bedrijfsnaam veranderen naar Music Man. Echter was Music Man niet het enige bedrijf waar Leo Fender bij betrokken was. Hij had tevens een eigen eenmanszaak. Een consultancy bedrijf, CLM Research (Clarence Leo Fender).

In 1974 produceerde Music Man zijn eerste product. Een versterker ontwikkeld door Leo Fender en Tom Walker met de naam ‘Sixty Five’. Een hybride versterker met een buizenvoorversterker en transistor eindversterker. De volledige versterkerlijn van Music Man is altijd door Tom Walker ontworpen, ontwikkeld en geproduceerd. Zijn invloed op de innovatie van de versterkers is altijd vele malen groter geweest dan die van Leo Fender. In 1975 liep het concurrentiebeding van Leo Fender af en werd hij officieel president van Music Man. Tot halverwege 1976 produceerde Music Man enkel versterkers. In 1976 bouwde Leo Fender onder zijn eigen bedrijf CLM Research een fabriek voor de productie van gitaren. De CLM fabriek werd vanaf juni 1976 in gebruik genomen voor het maken Music Man gitaren en basgitaren. 

De eerste Music Man modellen waren de StingRay 1 en StingRay Bass. Beide gitaren zijn ontworpen en ontwikkeld door Leo Fender en Forrest White. De Stingray Bass werd in samenwerking met Sterling Ball gemaakt. Sterling Ball is bassist en de zoon van Ernie Ball. Ernie Ball opende rond 1957 of 1958 een muziekwinkel en verkocht enkel gitaren. Veel studenten die een gitaar bij hem kochten hadden moeite met de relatief dikke snaren die standaard op een Fender zaten. Ernie Ball benaderde Fender met de suggestie dat lichtere snaren op hun gitaren wellicht beter zou zijn voor beginnende gitaristen. Fender deed niks met de suggestie, Ernie Ball zocht contact met Gibson. Die hadden ook geen interesse. Hierop besloot hij een fabrikant van snaren te benaderen en wist het bedrijf te overtuigen om dunnere snaren te gaan maken. Deze snaren verkocht hij in zijn gitaarwinkel en dit was het begin van het bedrijf Ernie Ball dat nog steeds snaren en gitaaraccessoires maakt. Ernie Ball was destijds al een goede bekende van Leo Fender. Sterling Ball geeft in een interview aan dat hij veel bij Leo Fender was en noemde hem naar eigen zeggen ‘Uncle Leo’. Sterling Ball maakte, samen met Leo Fender, zijn eerste eigen basgitaar toen hij nog op de middelbare zat. Hij werd beta tester voor alle basgitaren van Leo Fender en was hierdoor ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van de StingRay Bass.        

De Stingray 1 had 2 single coil pickups, de StingRay Bass had 1 grote single coil pickup. In December 1978 introduceerde Music Man een basgitaar met 2 grote pickups, de Sabre. Dit model werd in 1991 uit productie gehaald.

De productie door CLM Research en de verkoop door Music Man zorgde voor wat problemen. CLM Research en Music Man werden behandeld als twee verschillende bedrijven met elk hun eigen belangen. Door problemen in de productielijn bij de CLM fabriek werden er veel gitaren door inspecteurs van Music Man afgekeurd. Music Man betaalde pas wanneer de gitaren volledig en goed conform Music Man kwaliteitseisen waren afgeleverd. De verslechterde relatie tussen Leo Fender en Music Man zorgde ervoor dat hij in 1979 bij het bedrijf weg ging en een nieuw bedrijf begon. Dit bedrijf, G&L Musical Instruments, startte hij samen met George Fullerton en Dale Hyatt. Beide oud medewerkers van het oorspronkelijk Fender. George Fullerton werkte, voordat hij naar G&L ging, als designer voor de Earthwood akoestische gitarenlijn van Ernie Ball. Deze gitaren zijn nooit een succes geworden en de productie van Earthwood werd in 1978 stopgezet. 

Met het vertrek van Leo Fender had Music Man ook geen fabriek meer om gitaren te maken. Er was nog een voorraad gitarenhalzen en voor de productie van gitaarbody’s werd er een contract gesloten met het bedrijf Grover Jackson. Nadat de voorraad CLM gitaarhalzen op was mocht Grover Jackson ook de halzen voor Music Man maken. 

De verkoopresultaten van Music Man waren destijds echter al niet goed en werden alleen maar slechter.  In 1984 was het bedrijf bijna failliet. Op 7 maart 1984 werd Music Man door het bedrijf Ernie Ball gekocht. Ernie Ball had, door de eerdere productie van Earthwood gitaren, al een gitaarfabriek in San Luis Obispo, California. Met de overname van Music Man werd de productie van de gitaren naar deze fabriek verplaatst en werd de productie van Music Man versterkers stopgezet. Deze is ondertussen weer hervat. Sterling Ball is momenteel de CEO van Ernie Ball Music Man en Sterling by Music Man. De productlijn onder de merknaam Sterling by Music Man is oorspronkelijk opgezet om goedkopere in Azië geproduceerde modellen te maken. Het aanbod van Sterling by Music Man is vrij beperkt met 3 type gitaren (AX, JP en LK100D) en 2 type basgitaren (Ray34 en Ray35).  

Ernie Ball Music Man heeft daarentegen weer extreem veel verschillende modellen. Allemaal in de USA geproduceerd. De StingRay Guitar is het eerste type gitaar dat het bedrijf produceerde. Heeft qua design veel weg van de stratocaster van Fender. De StingRay heeft 2 humbucker pickups. Een variant op dit type is de Cutlass Guitar. Qua design gelijk aan de StingRay, maar voorzien van 3 single coil pickups. De St. Vincent signature gitaar heeft 3 mini humbuckers en een off-set body design lichtelijk gebaseerd op de jaguar van Fender. De JP12, JP13, JP15, JPBFR en JPXI lijn is de signature serie van John Petrucci, gitarist van de metalband Dream Theater. Naast de reguliere JP15 is er ook een iets andere versie in een gelimiteerde oplage van 300 stuks geproduceerd. Met de Artisan Majesty serie bied Music Man ook 7 snarige gitaren aan. De Axis Super Sport serie is de semi-hollow body lijn, vergelijkbaar met de Fender Thinline. Verder heeft Music Man nog de Armada, Luke, Steve Morse, Albert Lee en Silhouette lijn en een ruim aanbod basgitaren. 

Een zeer innovatieve gitaar van Music Man is de Game Changer. Traditioneel worden bijna alle elektrische gitaren met een 5-way switch of 3-way switch gemaakt. Met deze schakelaar kunnen de pickups of humbuckers los van elkaar of in een bepaalde combinatie worden geschakeld. Veel gitaristen passen de routering in de bedrading van de gitaar aan om een aparter unieker geluid te krijgen. Met het handmatig aanpassen van de bedrading zijn er technische heel veel mogelijkheden om een bepaald geluid te creëren. Hier moet alleen wel veel soldeer en knipwerk voor worden gedaan. Met de Game Changer is dit niet nodig. De gitaar heeft 5 single coil pickups in een Humbucker-Single coil-Humbucker configuratie, een standaard 5 way switch, een tone en volume draaiknop en een kleine preset-schakelaar.

De tone knop op de Game Changer is een push/pull schakelaar. Met de tone knop ingedrukt kun je met de standaard 5-way switch de pickups in 5 verschillende standen schakelen (Bank A). Wanneer je de tone knop uittrekt kun je met de 5-way switch 5 andere standen schakelen (Bank B). Hier zijn  dus 10 verschillende schakelopties mogelijk. Dan is er bovenaan de gitaar nog een kleine preset schakelaar. Dit is de Bank Z schakelaar en deze kan omhoog en omlaag bewegen. Met deze schakelaar kun je standaard door 15 verschillende preset opties / geluiden scrollen en opslaan op één van de 10 eerder genoemde schakelopties van Bank A en Bank B. De Game Changer kan via een USB draad worden aangesloten op een laptop, tablet of smartphone. Met een simpele applicatie kun je zelf pickup combinatie selecteren en opslaan in de Bank Z. Het concept en de uitvoering van deze gitaar is volledig uniek. Toch zie je de Game Changer weinig bij gitaristen. Waarschijnlijk zijn de opties en mogelijkheden te complex en uitgebreid voor de gemiddelde gitarist. De Game Changer kost rond de 2500 dollar (€ 2300).

Music Man zit qua prijs vrij hoog, met uitzonderling een aantal Sterling modellen. De Sterling modellen beginnen bij ongeveer € 370 tot € 1500. De Ernie Ball Music Man gitaren zijn nieuw bijna niet onder de € 2000 verkrijgbaar en loopt op tot ongeveer € 5000. De basgitaren wel, die beginnen ongeveer bij € 1500. Music Man is nog wel redelijk populair onder professionele gitaristen, maar het totale marktaandeel en aanbod bij retail winkels is door de hoge prijzen vrij beperkt.

image

Paul Reed Smith Guitars
In Stevensville, Maryland is andere bekende producent van midden en hoge prijsklasse gitaren gevestigd. Paul Reed Smith begon in 1985 het bedrijf PRS Guitars. Paul Reed Smith wordt beschouwd als één van de top gitaarbouwers van Amerika. Hij bouwde zijn eerste gitaar in de jaren 70 toen hij nog studeerde aan St. Mary College. De gitaar bouwde hij voor zijn muziek professor om wat extra punten te krijgen. Voor deze gitaar kreeg hij een ‘A’ (wat in Amerika ongeveer gelijk staat aan een 8 of 9 in Nederland). Het resultaat was dus zeer goed en Paul Reed Smith besloot om meer gitaren te maken.  

In die tijd maakte hij met een beetje geluk 1 gitaar per maand. Paul Reed Smith speelde destijds in een band en gebruikte zijn zelfgemaakte gitaar tijdens zijn optredens. Door de gitaren zelf uitgebreid te testen wist hij met elke gitaar precies wat hij kon verbeteren en deed dit ook. Naast het zelf testen leende hij de gitaren ook uit aan andere gitaristen. De feedback die hij kreeg gebruikte hij voor het bouwen van zijn volgende gitaar. In 10 jaar tijd heeft hij 3 verschillende headstocks gebruikt, verschillende vormen body’s gemaakt, meerdere tremelo’s ontworpen en veel geëxperimenteerd met diverse houtsoorten en bouwtechnieken. Hierdoor werden zijn gitaren alsmaar beter.

Tegen de tijd dat hij een redelijk perfecte gitaar had gemaakt,  was de volgende stap om deze onder de aandacht te brengen bij de grote sterren. Dit deed hij door gemiddeld 6 of 7 uur voor een concert rond de concertzaal te hangen en in gesprek te gaan met roadies, merchandiser en iedereen die maar enigszins wat werkzaamheden voor de band deed. Op deze manier wist hij regelmatig een backstage pass te bemachtigen om zo in contact te komen met de band.  Op deze manier wist hij ongeveer bij 1 op de 10 concerten een gitaar te verkopen. Howard Leese, gitarist bij onder andere Heart en Bad Company en Carlos Santana kwamen op deze manier in contact met Paul. 

Na wat naamsbekendheid te hebben opgebouwd ging hij gitaren op bestelling maken. Nadat hij zelf meer dan 50 gitaren op bestelling gemaakt had, stapte Paul Reed Smith in een auto om met een aantal prototype gitaren in zijn kofferbak langs diverse muziekwinkels aan de oostkust van Amerika te rijden. Na vele kilometers kwam hij met voldoende pre-orders terug om het bedrijf PRS Guitars te starten en de eerste mensen in dienst te nemen. PRS startte met 8 medewerkers. Binnen 3 jaar tijd had het bedrijf 45 medewerkers en produceerde het bedrijf 15 gitaren per dag. De orders bleven komen en 1995 was het personeelsbestand gestegen naar 80 medewerkers met een productie van 25 tot 30 gitaren per dag. In 1996 werd het bedrijf te groot en werd alles verplaatst naar een nieuwe groter fabriekspand in Stevensville. In 1998 maakte het bedrijf 700 gitaren per maand met in totaal 110 medewerkers. 

PRS guitars maakte in de beginjaren enkel duurdere kwalitatief hoogstaande gitaren. Maar de vraag naar goedkopere modellen werd steeds groter. In de jaren 90 groeide het bedrijf in Amerika, maar werd er ook een productielijn opgezet in Asia. Hier werden de goedkopere SE modellen van PRS gemaakt. Vanaf 2013 produceert het bedrijf de iets goedkopere S2 lijn in de fabriek in Stevensville.

Het uiterlijk van de primaire lijn PRS gitaren is geïnspireerd op het uiterlijk van een Gibson Les Paul Junior en Fender Stratocaster. De rechterkant van de gitaarbody lijkt op een stratocaster, die linkerkant van de body op een Les Paul Junior. In deze lijn zijn er veel verschillende types die zich onderscheiden in pickup configuratie en houtsoorten die zijn gebruikt. Naast dit design heeft PRS ook een meer traditionele single-cutaway Les Paul achtig model, ook verkrijgbaar in hollow body en semi-hollow body uitvoering. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Gibson en Fender blijft PRS qua uiterlijk hoofdzakelijk bij 2 verschillende designs. Dit zorgt voor een grote mate van herkenbaarheid voor het merk en de gitaren die PRS maakt. Naast elektrische gitaren maakt het bedrijf ook akoestische gitaren en in beperkte mate basgitaren. 

De core models zijn de verschillende types standaard Amerikaanse PRS gitaren, verder zijn er de goedkopere SE en de duurdere CE, S2 en Private Stock lijn. De Private Stock is de duurste lijn gemaakt met de allerhoogste kwaliteitsmaterialen. Deze gitaren kosten gemiddeld tussen de € 6500 en € 9000 per stuk. De in Azië geproduceerde SE lijn is de goedkoopste en begint rond de € 400 en loopt op tot ongeveer € 1000. De goedkopere Amerikaanse S2 lijn zit in de prijsklasse € 1200 tot € 2000. Daarna komen de CE Bolt-on modellen, allemaal rond de € 2500. Dan komen de standaard Core modellen va € 2900 tot  € 6500 en als duurste variant de Private Stock modellen. PRS Guitars heeft nog een aantal signature modellen waarvan het Carlos Santana model de bekendste is. 

PRS Guitars heeft weliswaar een aantal goedkopere modellen tot € 1000, maar 80% van het aanbod zit toch in de hogere prijsklasse vanaf € 1200. Gezien de extreem goede kwaliteit van deze gitaren, is het de prijs meer dan waard. Al is de akoestische PRS Angelus Tree of Life Private Stock 5365 van € 13.999,- misschien wel iets te overdreven duur.

image
Close Menu